نقش شوراها در توسعه شهرها
مدیریت - بازاریابی- گردشگری- توسعه شهری
سید سجاد اسبقی- کارشناسی ارشد MBA دانشگاه تبریز
درباره وبلاگ


سیدسجاداسبقی کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی(گرایش بازاریابی بین الملل) سلام بر دوستان عزیز این وبلاگ با هدف تبادل اطلاعات در زمینه مدیریت - بازاریابی - گردشگری در خدمت کلیه دوستان خواهد بود.کاش می دانستید که زندگی با همه وسعت خویش محفل ساکت غم خوردن نیست حاصلش تن به قضا دادن و پژمردن نیست زندگی خوردن و خوابیدن نیست زندگی حس جاری شدن است زندگی کوشش و راهی شدن است امیدوارم از راهنمائی دوستانی که دستی به قلم دارند بی نصیب نمونم. نیستم محتاج نگاهی که بلغزد بر من خودم هستم و تنهایی و یک حس غریب که به صد عشق و هوس می ارزد.... .هر کس به چیزی تبدیل می شود که بدان عشق می ورزد.اگر سنگی را دوست داشته باشد سنگ می شود اگر هدفی را دوست بدارد ،به آن هدف تبدیل می شوداگر به فردی عشق ورزد آن فرد می شود اگر به خدا عشق بورزد خدایی می شود وحال انتخاب با ماست .
آخرین مطالب
نويسندگان

به بهانه روز نهم ارديبهشت به عنوان روز شوراها

نقش شوراها در توسعه شهرها

در ایران شوراها یک نهاد منتخب مدنی است که به عنوان دولت کوچک محلی که می تواند مشکلات و توقعات مردم را به مدیریت اجرایی منتقل کند و با تاثیر گذاری در برنامه ریزیها و سیاست گذاری ها به گونه ای حرکت کند که طرح هایی که در پایان بوسیله دولت ابلاغ می شود ، مطابق با خواسته ها و تصمیم مردم باشد ، دارای اهمیت است .

از طرفی دیگر شوراها براساس نقش قانونی و مردمی که دارند می توانند براساس شرح وظایف خود و همچنین با توجه به گذشت سه دوره از کار اجرایی خود منشا تحولات اساسی وپایدار در استان شوند

اهمیت و نقش شوراها در ساختارهای اجتماعی بویژه در مسائل فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی با توجه به تاکیدی که در منابع اسلامی (قرآن و سنت ) از یک سو و ملاحظه آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر و کارآمدی آن در نهادهای اجتماعی بر کسی پوشیده نیست .

استفاده از سیستم مدیریتی و نظارت دقیق در برنامه ریزی شهری می تواند راه گشای بسیاری از مسائل موجود در این عرصه باشد . شوراها به عنوان یک نهاد نوپا با هدف سازماندهی و برنامه ریزی ، نظارت و بالابردن سطح کیفی و کمی در زمینه های اجتماعی ، فرهنگی و  سیاسی و ارتقا آنها و بهره وری با هزینه کمتر پا به عرصه وجود نهاده است . البته بهبود این روند به صورت مطلوب وقتی می تواند مثمر ثمر واقع شود که شوراها علاوه بر اتکا به بر قوانین موجود ، در امر توسعه شهری و مدیریت بهینه و ارتباط تنگاتنگ با بافتهای مختلف شهر ، در رفع موانع و مشکلات موجود در عرصه های مختلف شهری بکوشند .

بررسی مشکلات و موانع موجود در عرصه های مختلف شهری  از طرف شوراها که بعنوان سیستم مدیریتی ( تا حدود ) و نظارت بر کارآمد بودن امور اجرایی (شهرداری ها ) می تواند زمینه های توسعه شهری به لحاظ ساختار فیزیکی و غیر فیزیکی شهرها را بهبود بخشد .

 

شوراها و شهرداري ها بايد يك شناخت كلي از منطقه خود داشته باشند، يعني مبناي برنامه توسعه اي، شناخت است.پس مسئولان بايد يك شناخت دقيق از قابليت هاي طبيعي، بناهاي تاريخي، مكانهاي فرهنگي و ويژگي هاي منحصر به فرد منطقه از ساير لحاظ داشته باشند. پس بايد منبع مالي به آن اختصاص داده شود


 مشورت با مردم در مسائل مختلف زندگي وجامعه باعث رسيدن به راحل هاي بهتر ودقيقتروجلوگيري ازاشتباهات مي باشد.مردم در جريان زندگي اجتماعي خود فرصت هاي زيادي براي پيدا كردن راحل هاي مختلف درحل مسائل راه مي يابند و اطلاعات گرانبهايي را از كارهاي اجتماعي وامور مختلف زندگي بدست مي آورند.كه مجموعه اين اطلاعات و راحلهاي مختلف وتجربياتي است كه ديگران در طول زندگي خود بدست مي آورند.

اسلام توجه مسوولان ودست اندركان حكومت اسلامي را برخورد صحيح واصولي با نظرها وپيشنهادهاي مختلف مردم جلب مي كند و از آنها مي خواهد كه در اين برخورد آراء وهمفكري با ديگران، داراي سعه صدر ونرمش باشند ونسبت به سليقه ونظرهاي مخالف تحمل وبردباري به خرج دهند، از هرگونه خود رآيي ومطلق گرايي پرهيز نمايند وتصميم هاي مهم را با همفكري وتبادل انديشه ومشورت با صاحبان نظر اتخاذ نمايند.

در تقويم رسمى کشور ما روز نهم ارديبهشت به عنوان روز شوراها ياد شده است. شورا يک اصل عقلى است که آموزه هاى دين اسلام در کتاب و سنت نيز بر آن صحه گذاشته است. انقلاب اسلامى ايران نيز که بر مبناى آموزه هاى اسلامى در چارچوب هدف سلبى خود با استبداد و خود رايى فرمانروايان به مبارزه برخاست و تحقق مشارکت عمومى مردم در تعيين سرنوشتشان را به عنوان يک هدف ايجابى برگزيد. اصل ارزشمند شورا را مورد توجه جدى قرار داد.

نهاد شورا با آن درجه از اهميت عقلى و اسلامى و اين ميزان از تأکيد قانون اساسى بر نقش و ضرورت آن در اداره امور جامعه به دلايل مختلف در 20 سال اول پس از پيروزى انقلاب چندان مورد توجه قرار نداشت به طورى که اولين انتخابات رسمى شوراها در چارچوب اجراى قانون اساسى در هفتم اسفند سال1377با حضور پرشور مردم در پای صندوقهای رای برگزار شد تا حقوق شهروندان از طريق تشکل هاي"پارلمان های محلی" محقق شود. اکنون پس از گذشت حدود چند سال از آغاز به کار شوراها چند نکته بيش از پيش آشکار شده است. بدون ترديد نوع برخورد جامعه ما با اين مسائل بر تقويت يا تضعيف نهاد شورا و چشم انداز آينده اين نهاد در اداره امور کشور بسيار تأثيرگذار است.

اين مسائل عبارتند از:

اول ـ تحقق رفتار شورايى براى اعضاى شوراها:

دوم ـ ارتباط بين شوراها و ساير سازمانهاى اجرايى:

سوم ـ فراهم نمودن بسترهاى فرهنگى و اجتماعى فعاليت شوراها:

همراهى و همگامى مردم با شوراها نيز نيازمند فراهم بودن بسترهاى مناسب فرهنگى و اجتماعى است و فراهم نمودن اين بسترها نيز بيش از هر چيز بر عهده خود شوراهاست. ما در حال حاضر با توجه به مبانی فوق،سه مساله خود نمایی می کند که نیازمند بررسی است:

پس از گذشت چندین سال از احیای شوراها هنوز ادبیات کار شورایی به شدت ضعیف است. در واقع در کشور ما چندین هزار نفر در چند هزار شورای شهر و روستا بدون پشتوانه تئوریک به کار مشغول می شوند.این عیب در دوره اول شوراها مشهود اما قابل پذیرش بود؛اما در دوره دوم نیز فکری برای حل این معضل نشد.اساسا شوراهای شهر و روستا باید در فرایندشناسی توسعه اقتصادی و اجتماعی جایگاه خود را بیابند و در ذیل مباحث توسعه تشریح شوند.همین فقدان تئوری و عدم انسجام و اجماع در خصوص جایگاه شوراهاست که به اظهار نظرهای متفاوت و گاه متناقض دامن می زند و این نهاد مردمی و مهم را بر خلاف فلسفه وجودی خود به سلیقه دولت وابسته می سازد.

در حال حاضر قانون فعلی کار شوراها، جوابگوی فعالیت های مستمر و همه جانبه این نهاد نیست.مهم ترین بحث در این خصوص مدیریت واحد شهری است.قانون، تصدی امور شهری را بین شهرداری , و ادارات دیگر تقسیم کرده است.در واقع درصد کمی از امور شهر به شهرداری ها محول شده است و بقيه نهادها گاه اختياراتي بيش از شهرداری دارند. این قانون نه تنها دست شوراها را در تحقق اهداف خود می بندد، بلکه اساسا با فلسفه کار شورایی نیز مغایر است.

 

شورا نهادی است که به لحاظ ماهیت خود باید نزدیک ترین ارتباط را با مردم داشته باشد. بنابراین اعضای شوراها باید خوش برخورد و اجتماعی، صبور،اهل تامل و تحمل،صادق،آشنا به فرهنگ و پیشینه شهر،و خوش فکر و خلاق باشند. بنابراین درحالی که شورا نهادی است که با تجمیع نظرات کارشناسی اداره می شود اما باید وجه اجتماعی قوی نیز داشته باشد.این وجه تنها در صورتی تقویت می شود که اعضای شورا انسان هایی مسئولیت پذیر باشند. این وضعیت متاسفانه در دو دوره شوراها به ندرت مشاهده شده است.برخی از افراد به شوراها تنها به عنوان پلکان قدرت(بیشتر برای مجلس)می نگرند تا نهادی که مستقل است و کارکردهای ویژه خود را دارد.

 با توجه به اين كه شورا ها دچار يك سري محدوديت هاي بودند متاسفانه نتوانسته اند در برنامه كاري خود آن طور كه بايد و شايد ظاهر شوند. و دومين دوره آن نيز از سال1382 با ساختاري متفاوت از دوره نخست فعاليت خود را آغاز كرد اين دوره نسبت به دوره اول و دوم با شور هيجان خاصي برگزار شد.

البته بررسي چند و چون نتايج حاصل از فعاليت سه دوره شوراها درخوی خود حديث مفصلي است، اما با نگاهي اجمالي به ساختار و عملكرد آنها ملاحظه مي‌كنيم كه وجه غالب فعاليت اين شوراها طي هر دو دوره تقريبا متفاوت بوده در دوره اول بيشتر عمراني بوده ودر دوره دوم و سوم عمدتا سياسي بوده است تا عمراني و اجرايي. علت آن را نيز مي‌توان پر رنگ بودن حضور افراد سياسي وابسته به جريان‌هاي فكري و سياسي مختلف موجود جامعه در ساختار اين شوراها دانست.

اعضاي شوراي شهر بايد بدانند كه چه تحويل گرفته و چه تحويل مي‌دهند كه نياز به برنامه‌اي  مشخص دارد و قابل ارزيابي است. با توجه به محدوديت در امر بودجه، اعضاي شوراي شهر با برنامه‌ريزي مدون و چشم‌انداز در راستاي تحقق سياست‌ها و برنامه‌هاي دولت گام بردارند. بايد اولويت‌ها را در مباحث شهري و عمراني مشخص كنند و اين اولويت‌ها بر اساس امكانات ارزيابي شود. فعاليت شوراها بايد دور از دعواها بوده و از فلسفه وجودي خودش خارج نشود كه اين نقض غرض است.

يكي از سخت‌ترين گلوگاه‌ها و گردنه‌هاي اعضاي شوراهاي اسلامي شهر و روستا را، انتخاب شهردار میباشد و شهردار بايد بر اساس ويژگي‌هاي خاصي انتخاب شود و داراي برنامه‌ها و اهداف مشخصي باشد كه هر كدام از آنها مي‌تواند سرشاخه اصلي ده‌ها برنامه‌ ديگر باشد. سعی کنیم به گذشته برنگردیم و بعد از انتخاب شهردار که 6 سال پیش می شد به آن گفت پاره شدن نخ تسبیح ، و این روش شورای شهر تکرار شد ، فهم این موضوع برای همه اتفاق نیفتاد. منظور البته هم نظری انسانهاست. یک شورای فعال می تواند شهرداری شهر را پویا و کارآمد کند ، چیزی که شهرستان خوی اکنون به آن نیاز دارد تا عقب ماندگی های این شهر را جبران نماید.  اختلافات شهردار و شورای شهر خاله بازی است. اینها دعوا سر شکلات است. اینها بچه بازی است. معتقدم اگر نگاهي مشترك و واحد از سوي مسئولين برقرار نباشد، كاري از پيش نمي‌رود و تنها باعث اذيت و‌ آزار يكديگر مي‌شويم و اين امر حتي در صورت ايجاد مديريت واحد شهري نيز حل نخواهد شد. بايد بين اعضاي شوراهاي اسلامي شهر و روستا منطق واحدي ايجاد شود. چرا كه يك هويت حقوقي را تشكيل مي‌دهند و به طور مداوم با هم در ارتباط هستند. پس بايد شهرداري شايسته با راي قوي انتخاب شود.

با توجه به بعضی بی تجربگی ها و برخی عملکردهای نسنجیده شوراهای دو دوره اول و دوم ،انتظار می رفت شوراها در دوره سوم با بهره گیری از تجارب دوره های گذشته ، حرکت های منسجم تر و تاثیرگذارتری را در حوزه مدیریت شهری و روستایی از خود نشان دهند. اما ....

پيشنهادات:

- شوراهاي اسلامي شهر و روستا بايد به‌عنوان حلقه اتصال مردم و مسوولان باشند.

- هر حكومت و دولتي كه مي‌خواهد رفاه، آسايش، و تعالي اقتصادي و عدالت اجتماعي را در جامعه برقرار كند بايد از ظرفيت نهادهاي مردمي بويژه شوراها استفاده كند.

-  در واقع با تشكيل شوراهاي اسلامي شهر و روستا زمينه لازم براي شناسايي مشكلات ودغدغه‌هاي اصلي مردم فراهم شده و گامهاي بسيار جدي براي رفع مشكلات برداشته شده است.

- شوراهاي اسلامي شهر و روستا بايد در كنار فعاليتهاي عمراني نگاه ويژه‌اي به مسايل فرهنگي محلي نيز داشته باشند و بايد نگاه مسوولان به شوراي اسلامي به منظور توانمندتر كردن اين نهاد تغيير كند

در واقع رأیی که مردم می‌دهند، رأی به گزینه مالی مطلوب در مقابل دریافت خدمات موردنظر است

در کشور ما انتخابات به طور کلی اعم از ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراها در خارج از یک نظام مبادله میان مشتری (مردم) و فروشنده (رأی گیرنده) تعریف شده و لذا تأکید اصلی به جای ارزیابی چگونگی تأمین مالی وعده‌های انتخاباتی، بر ویژگی‌های فردی منتخبین از قبیل امانتداری، ساده زیستی، مردمداری و سایر موارد مشابه از یک طرف و جدیت و درجة اطمینان از تلاش برای ارایه خدمت بی‌دریغ (به معنی عدم دریافت و یا دریافت حداقل هزینه ارائه خدمت از جامعه) از طرف دیگر است.

از آنجا که در ایران به دلیل برخورداری از درآمد نفت رابطه بین دولتمردان و مردم براساس بده بستان ارائه خدمت از سوی رأی گیرنده و پرداخت مالی (مالیات) از سوی رأی‌دهنده تنظیم نشده، انتخابات نیز عمدتاً بر محور عواطف و احساسات و امور هیجانی می‌چرخد.

از این روست که برنده شدن در انتخابات در کشور ما بیشتر تابع میزان مهارت در دلبری از مردم است تا قدرت در ارائه یک برنامه اجرایی قابل قبول.

موضوع تشکیل شوراهای شهر و استقلال نسبی شهرداری‌ها از دولت در کشور ما، طی سال‌های گذشته، بیشتر به عنوان یک اقدام سیاسی و در راستای توسعه مشارکت مردم در اداره امور و بدون توجه به اصلی‌ترین نکته که همانا تبیین نقش و جایگاه شوراها و شهرداری‌ها در نظام مالی کشور است، مورد اهتمام قرار گرفت.

اینکه شوراهای شهر در ازاء رأیی که از مردم می‌گیرند از چه میزانی از اختیارات برخوردارند تا بتوانند منابع موردنیاز برای توسعه شهری و خدمات رسانی عمومی را تأمین کنند علیرغم آنکه اصلی‌ترین مبنای حقوقی ضرورت برخورداری مسئولین امور شهری از رأی مردم است و اینکه این نظام تأمین مالی دارای چه آثار و تبعاتی خواهد بود، به تبعیت از الگوی انتخابات در سطح دیگر، تاکنون صورت مسأله تصمیم‌گیری نبوده است.

از آنجا که بنظر می‌رسد، شوراهای شهر به تدریج به نهادی در سلسه مراتب اداره امور کشور تبدیل شده‌اند، لازم است نقش آنها در نظام مالی کشور در قالب تبیین دقیق شیوه‌های کسب درآمد تعریف شود و این وظیفه مهم دولت و مجلس است تا به قانون‌گذاری صحیح در این زمینه بپردازند.

در غیر این صورت شوراهای شهر، به عنوان نهادی سیاسی، تنها به محل‌هایی جدید اضافه بر نهادهای موجود، برای نزاع‌های سیاسی تبدیل خواهند شد.

میر سجاد اسبقی-کارشناس ارشد مدیریت اجرایی، وبلاگ شخصی مدیریت، بازاریابی، گردشگری، توسعه شهری


نظرات شما عزیزان:

رضا حسن زاده
ساعت10:32---7 ارديبهشت 1392
سلام آقا سجاد!
مطلب که گیرا باشد جایش را پیدا می کند.
انشاء ا... باز هم به همکاری مان ادامه خواهیم داد.


نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:

پيوندها